Didáctica das Linguas estranxeiras - Tema 1

     Benvidas de novo benqueridas lectoras e lectores!

A entrada de hoxe vén chea de novos conceptos, trata sobre os idiomas e os diferentes tipos de linguas que hai. Tódolos idiomas teñen en común o obxectivo de comunicarse, xa sexa de forma oral ou escrita. Cando unha persoa coñece múltiples idiomas, podemos dicir que posúe diferentes tipos de linguas e que estas conforman o seu repertorio lingüístico.

Mais, baixemos unha marcha, non nos aceleremos. Antes de explicarvos todo iso, comecemos por falar das características na adquisición das linguas. Neste caso as características que imos comentar son da lingua inicial (L1) e da lingua estranxeira (L2). Para poder ver ben estas diferencias, realizamos un diagrama de Venn que as representaba. Déixovolo aquí debaixo para que lle poidades botar un ollo, mais os aspectos xerais comentados foron esencialmente os mesmos. Por unha banda, a lingua inicial apréndese por observación, sen ningunha intención en concreto e de forma inconsciente ademais é empregada a diario tanto en contextos formais coma informais polo que é unha necesitade a súa adquisición. Por outra banda, a lingua estranxeira apréndese normalmente por un motivo en concreto, de forma consciente e mesmo case «por obriga» no colexio, en especial a primeira lingua estranxeira que se adquira, mais de adquirirse outras a maiores (inda que sexa fora do centro) adoita ser por gusto.

Igual a estas alturas xa te estarás a preguntar que será iso da lingua inicial e demais… Pois agárrate que veñen curvas! As explicacións que veñen a seguir recollen os diferentes tipos de linguas que posúe un falante ou como se denominan segundo os contextos nos que se empreguen. Empecemos polo doado, que tipos de lingua haberá?

En primeiro lugar temos a lingua inicial, tamén coñecida como a lingua nai, natal ou primeira e é aquela que se adquire en primeiro lugar mesmo antes de ir ó colexio. A aprendizaxe desta lingua sucede de forma inconsciente, sen ningunha intención en concreto e mesmo se poden chegar a adquirir dúas á vez, como aconteceu no meu caso: ó nacer en Galicia, adquirín como lingua inicial tanto o galego coma o castelán. Pasemos a falar agora da lingua segunda, que como o seu propio nome indica, é aquela que se adquire en segundo lugar, habitualmente na escola. Esta é ben doada de entender, non si? Por último temos a lingua estranxeira que a diferencia da lingua inicial e da segunda lingua é adquirida unicamente no contexto escolar, de xeito consciente e cunha intención concreta. Ademais, é posible adquirir dúas linguas estranxeiras ó mesmo tempo!

Con respecto ás situacións comunicativas, tamén facemos distincións entre os distintos tipos de linguas. Cómpre remarcar a diferencia entre lingua estranxeira e a lingua vehicular ou lingua franca, pois esta segunda implica o emprego dun idioma como medio de comunicación entre falantes de linguas diferentes. Ademais é escollida ou acordada entre os interlocutores co fin de comunicarse ou realizar actividades concretas, por exemplo: imaxinade a un par de estudantes estranxeiros, un de Francia e outro de Alemaña, como non poden facer plans para quedar un sábado pola tarde a tomar un café empregando cada un a súa lingua inicial, precisan dunha lingua vehicular que actúe coma unha ponte e lles permita comunicarse, neste caso podería ser o inglés ou o castelán. Agora ben, debemos sinalar que hai outros dous tipos de linguas a habitual e a de traballo. Por unha banda, a lingua habitual é a que se emprega na meirande dos contextos comunicativos e pode coincidir coa lingua inicial, mais tamén pode ser unha diferente. Por outra banda, a lingua de traballo é a que se emprega como principal medio de comunicación nunha empresa, organismo ou estado plurilingüe.

Para poñer en práctica todos estes conceptos, realizouse unha actividade en pequenos grupos baseada na técnica placemat. Que quere dicir isto? Pois que para realizar esta actividade, de forma individual, cada estudante contestou a unha serie de preguntas para logo poñelas en común e sacar unha resposta final entre todo o grupo. Déixovos neste enlace as preguntas e as repostas aportadas polo meu grupo.

Tamén diferenciaremos os termos comunidade lingüística e comunidade de lingua e definiremos o que é un repertorio lingüístico. A comunidade lingüística vén sendo a comunidade de falantes que comparten un mesmo repertorio lingüístico de base. A comunidade de lingua refírese máis ben á comunidade de falantes que comparten o coñecemento e o uso dunha mesma lingua ou variedade lingüística. Para entendernos, as galegas e galegos pertencemos á comunidade lingüística galega e á comunidade de lingua do castelán. Mais debemos ter coidado con non confundir estes termos co repertorio lingüístico, que  consiste no conxunto de elementos lingüísticos coñecidos por un falante ou por unha comunidade de falantes. Ten en conta os fonemas, as palabras, as construcións, as variantes (rexistros) e variedades lingüísticas (linguas, dialectos…). Para poder comprender mellor este termo, realizamos un repertorio lingüístico individual onde Se amosa o tipo de coñecemento que se ten desa lingua (activo ou pasivo) e nivel de destreza que se ten nela. Achégovos aquí o meu (feito individualmente) e amósovos o repertorio lingüístico realizado en conxunto por toda a clase.

Gustaríame remarcar a importancia de combinar contidos tan teóricos con prácticas tan levadeiras, pois é un proceso moito máis doado para asentar os coñecementos que se acaban de adquirir. En xeral, o esclarecemento de termos que eu antes mesturaba ou descoñecía é realmente útil e importante para a nosa aprendizaxe e poder comprender mellor ás linguas.

Espero que aprendésedes tanto coma min nesta entrada. Se tedes calquera dúbida, xa sabedes onde poñer os comentarios!

Saudiña!